Instrumenty finansowe Unii Europejskiej jako źródło kapitału zewnętrznego w rolnictwie

Nowoczesne, efektywne, konkurencyjne, zrównoważone i odporne na szoki rolnictwo, zapewniające równocześnie zatrudnionym w nim odpowiednie dochody i poziom życia, musi mieć stały, elastyczny i możliwie tani dostęp do kapitałów zewnętrznych. Instrumenty finansowe w ramach programów rozwoju obszarów wiejskich z II filaru wspólnej polityki rolnej mogą być jego źródłem i/lub ułatwiać dostęp do tradycyjnych bankowych kredytów i pożyczek. Mimo wielu ich zalet w krajach Unii Europejskiej, w tym w Polsce, są one wdrażane z dużymi trudnościami. Wynika to z wielu powodów, wśród których ważny jest efekt wypychania przez subsydia krajowe i unijne innych źródeł kapitału zewnętrznego. Celem opracowania była próba odpowiedzi na pytanie, jak w teorii i polityce finansowania rolnictwa umiejscowić instrumenty finansowe, aby chociaż w części zmniejszyć jego dużą zależność od subsydiów. W artykule wykorzystano przede wszystkim zmodyfikowany przegląd literatury. Propozycja hybrydyzacji instrumentów finansowych oraz uporczywie utrzymujący się pogląd, że w rolnictwie unijnym, w tym w Polsce, wciąż występuje poważna luka finansowa, a kredyty preferencyjne i ułatwienia dostępu do nich są dobrymi narzędziami absorbowania różnych szoków, wskazują, że instrumenty finansowe będą tylko uzupełnieniem subsydiów. Instrumenty te generalnie trzeba widzieć jedynie jako komplementarne względem subsydiów źródło finansowania w rolnictwie Unii Europejskiej.