Imalat Sanayi ve Kirlilik: Bir Kirli Endüstri Siginagi Olarak Türkiye?

1960'larda hizlanan sanayilesme sürecinde gelismekte olan ülkelerin endüstriyel faaliyetlerinin sadece tekstil gibi geleneksel emek yogun endüstriler ile sinirli kalmayip, ayni zamanda çelik, petrokimya, gübre, kagit gibi yüksek oranda kirlilik yaratan ve bu ülkelerin geleneksel olarak karsilastirmali üstünlüge sahip olmadiklari alanlara da kaydigi gözlenmistir. Gelismis ülke tüketicilerinin temiz çevre taleplerinin artmasinin ve çevreyle ilgili yasal düzenlemelerin ‘kirli endüstri’lerin (dirty industry) maliyetlerini arttirmaya baslamasinin yüksek oranda kirlilik yaratan bu sektörlerin gelismis ülkelerdeki paylarinin giderek azalmasinda rol oynadigi iddia edilmektedir. Ayni zamanda gelismekte olan ülkelerin tüketicilerinin çevre duyarliliklarinin az olmasi ve bu ülkelerin çevre ile ilgili yasal düzenlemelerinin gevsek olmasi ya da olmamasi nedeniyle gelismekte olan ülkelerin bu sektörler için dogal bir siginak olusturduklari iddia edilmektedir. Bu görüse göre günümüzde ‘kirli endüstri’ler gelismis ülkelerden gelismekte olan ülkelere dogru göç etmektedirler. Bu hipoteze literatürde “kirlilik siginagi hipotezi” (pollution haven hypothesis) adi verilmektedir. Bu çalismada öncelikli olarak Türkiye imalat sanayiindeki kirli endüstrilerin saptanmasi hedeflenmektedir. Bu amaçla ilk olarak imalat sanayiinin var olan kirlilik verileri kullanilarak bir seri kirlilik indeksi gelistirilmekte ve Türkiye imalat sanayiinin bu ölçütler çerçevesinde degerlendirmesi yapilarak kirli ve temiz endüstriler saptanmaktadir. Daha sonra kirli endüstrilerin toplam üretim, istihdam, ve ticaret içerisindeki paylari, bu degiskenlerin tarihsel gelisimleri de göz önüne alinarak incelenmekte ve elde edilen bulgularin yardimiyla Türkiye’nin bir kirlilik siginagi olup olmadigi tartisilmaktadir.