Cumhuriyetin İlk Yıllarında Milli Eğitim Politikalarında Bir Propaganda Aracı Olarak Sinemanın Kullanılması: 1925 Şakir Seden Raporu

Cumhuriyetin ilk yılları, siyasi, idari, ekonomik, sosyal ve kültürel alanlarda pek çok düzenleme yapılarak Türk milletinin modern bir dünya toplumu haline getirmesini amaçlayan bir süreç olmuştur. Bu süreçte Cumhuriyet Dönemi’nin kurucu kadrosunun amaçlarından biri de şüphesiz modern bir eğitim sistemi oluşturmak olmuştur. Bu amaçla dönemin aydınları, konuyu ele alarak modern bir eğitim sistemine nasıl geçileceği hakkında görüşler ortaya koymuştur. Eğitimin modernizasyonu konusunda müfredatların değiştirilmesi, eğitim metodolojilerinin gözden geçirilmesi, teknik imkânların iyileştirilmesi ve nitelikli eğitim kadrolarının yetiştirilmesi gibi pek çok konu yerli ve yabancı uzmanların görüşleri eşliğinde ele alınarak modern eğitim sistemi sürecinin temeli atılmıştır. Sinemanın icadıyla birlikte Osmanlı sınırlarına girmesi arasındaki süre, çok uzun olmamıştır. İlk etapta yabancılar ve gayrimüslimler tarafından sürdürülen ve bir eğlence sektörü haline gelen sinemanın, halk üzerinde etkileyici bir propaganda aracı ve eğitici bir materyal olduğu fark edilmeye başlanması, sinemaya olan yaklaşımların değişmesine de yol açmıştır. Bu yaklaşımlar neticesinde sinema, kimi zaman faydalı bir propaganda aracı olarak görülürken, kimi zaman da halkı olumsuz tesirlere maruz bırakan zararlı bir iletişim aracı olarak görülmüş ve denetim altında tutulmuştur. Sinemanın halk üzerindeki etkileyici yönü, dönemin aydınları tarafından da anlaşılmış, halkın ve öğrencilerin eğitimi konusunda sinemanın etkili bir biçimde kullanılabileceği fikrini doğurmuştur. Bu çalışma, cumhuriyetin ilk yıllarında Maarif Vekâletinin sinemayı öğretici bir araç olarak nasıl kullanabileceğini ortaya koymak üzere Şakir Seden’ e hazırlattığı raporu konu edinmiştir. Raporda, dönemin sinema sektörü, Türkiye’deki sinemanın mevcut durumu, getirtilmesi düşünülen sinema filmlerinin konuları ve Maarif Vekâletinin konuya ilişkin beklentilerine ilişkin bilgiler yer almıştır.