Yöresel Bir Gastronomik Ürün İncelemesi: Zile Kömesi

Türkiye, bulunduğu matematik ve coğrafi konum itibariyle zengin bir turistik ürün potansiyeline sahiptir. Özellikle deniz-kum-güneş arzına sahip olmayan bölgelerde hem turizmi canlandırmak ve bölgesel kalkınmaya katkıda bulunmak, hem de ülkedeki turizm kaynaklarından en verimli şekilde faydalanmak amacıyla alternatif turizm türlerine yönelim giderek artmaktadır. Anadolu coğrafyası bu açıdan oldukça zengin ve geniş bir ürün yelpazesine sahiptir. Alternatif turizm türleri arasında giderek önem kazananlardan birisi de kültür turizmi içerisinde yer alan gastronomi turizmidir. Gastronomi turizmi, bölgeye özgü yiyecek ve içeceklerin o bölgeye gelen turistlere çekicilik unsuru olarak sunulması ve turistlerin o yiyecek ve içeceklerle ilgili turistik deneyimlerini tanımlayan bir kavramdır. Destinasyon tanıtımında büyük bir önemi bulunan ve yerel kültürün bir parçası haline gelmiş olan yöresel yiyeceklerin, turistlerin bölge ziyaretlerinde etkin bir rol oynadığı yapılan araştırmalar neticesinde belirlenmiştir. Türkiye, iklim ve toprak özellikleri göz önünde bulundurulduğunda, bağcılığa uygun özellikler taşımaktadır. Tokat yöresi söz konusu özellikleri barındırmakla birlikte, Zile ilçesi Tokat yöresi içerisinde bağcılık açısından önemli bir yere sahiptir. İlçe, konumu itibariyle hem Orta Karadeniz Bölgesi'nin hem de İç Anadolu Bölgesi'nin iklimsel karakterini yansıtmaktadır. Bu özelliğiyle birlikte yaz mevsimi sıcak ve kurak, kış mevsimi ise genellikle karlı ve soğuk geçmektedir. Sonbaharın ilk ayları ile ilkbaharın son ayları yağmur şeklinde yağışlar görülmektedir. Böylesi çeşitli iklim tipleri yaşanması Zile’yi bağcılığa birinci derecede elverişli kılmaktadır. İlçede bağcılığın geçmişi 4000 yıl öncesine kadar uzanmaktadır. Bağcılığın bu denli önemli ve köklü olduğu bir coğrafyada bağcılık kaynaklı geniş bir ürün yelpazesi ortaya çıkmıştır. Çok uzun yıllardan beri hem bir gelenek hem de bir geçim kaynağı olarak üzüm işlenmekte ve çeşitli ürünler elde edilmektedir. Beyaz Zile pekmezi, duru pekmez, pestil ve köme üzümün işlenmesiyle elde edilen başlıca ürünlerdir. Bu ürünler arasında köme Zile’de farklı bir öneme sahiptir. Türk Patent Enstitüsü tarafından mahreç işareti verilerek Zile’ye tescillenen bir üründür. Ürüne Zile’ye özgü bir nitelik kazandıran en önemli husus; kesinlikle şeker, tatlandırıcı ve diğer katkı maddeleri kullanılmaksızın, saf üzüm şırasından elde edilmesidir. Tarihten beri bağ bozum zamanı geleneksel yöntemlerle evlerde yapılan kömecilik, son yıllarda özel imalathanelerde üretilerek ticareti yapılmaya başlanmıştır. Bu çalışmada Zile ile özdeşleşmiş olan Zile kömesinin özellikleri, üretim metotları, saklama koşulları, besin içeriği ve destinasyon tanıtımındaki öneminin ortaya konması amaçlanmıştır.