Çalışma ve Boş zaman Üzerine Tartışmalar

Çalışma ve boş zaman ilişkisine dair literatürde ‘çalışmanın eleştirisi’ biçiminde bir tartışmadan söz edilebilir. Bu tartışma çalışmayı kapitalizmin tarihsel gelişimi ve güncel yönelimleri içerisinde çeşitli şekillerde konumlandırarak; farklı insani etkinlik biçimleri ile çalışma arasındaki ilişkileri eleştirel bir değerlendirmeye tabi tutar. Eleştirel incelemelerin bir kısmı merkezine çalışmanın toplumsal olarak yapılandırılmış niteliği ile boş zamanın yaratıcı özgürlüğe imkân tanıyan ‘çok etkinlikli’ niteliği arasındaki karşıtlığı yerleştirir. Bu yaklaşımlar önerilerini güncel kapitalizmin çalışma biçimlerinde ortaya çıkardığı kimi ‘yeni’ eğilimlere dayandırarak geliştirir. Eleştirel incelemelerin bir diğer kısmı ise çalışma ve boş zaman ilişkisini karşıtlık ilişkisi olarak ele almak yerine bu ilişkinin çelişkili olsa da bütünlüklü niteliğine vurgu yapar. Bu yaklaşımlar, esasında bir çalışma eleştirisi olmaktan çok ‘kapitalist çalışma eleştirisi’ olarak öne çıkar ve hem toplumsal olarak gerekli çalışmayı hem de çalışma-dışı etkinlikleri insani gereksinim kabul eder. Bu çalışmada, anılan yaklaşımlarda öne çıkan görüşler, kapitalizmde insanın üretken faaliyetlerinin parçalamasını merkeze alarak değerlendirilecektir. Zira bu bağlamın, toplumsal eşitsizliğin üretimine kaynaklık eden düşünce ve pratiklerin eleştirisi açısından hayati olduğu düşünülmektedir.