Korzyści i bariery rozwoju gospodarstw opiekuńczych w Polsce

Due to the changes taking place in the countryside, farmers face the need to diversify their activities. One solution may be to establish a care farm. The aim of the article is to indicate the benefits and barriers to the functioning of care farms in Poland. Based on the literature on the subject, expert interviews and collected statements from participants of the project "On your own (not alone) - supporting people with disabilities in the Tuchola district", pro-development factors and barriers to the functioning of care farms were collected from the point of view of their participants and owners. The factors have been grouped into categories: economic, social, health and legal. When identifying benefit groups, participants and owners differ. Owners point out primarily economic and social benefits, participants - social and health benefits. What is disturbing is the fact that both groups point to legal factors as barriers to the development of care farms. Therefore, it is recommended to develop specific legal provisions and indicate the place of care farms in the social welfare system. Moreover, new, long-term projects should be prepared that take into account the needs of direct beneficiaries and their caregivers (e.g. extending the duration of daily care beyond 8 hours could enable their professional activation). Due to ongoing changes in rural areas, farmers face the need to diversify their activities. One possible solution is the establishment of care farms. The aim of this article is to identify the benefits and barriers to the operation of care farms in Poland. Based on literature, expert interviews, and collected statements from participants in the project "Independently (Not Alone) – Supporting People with Disabilities in the Tuchola County," factors promoting development and barriers to the functioning of care farms were identified from the perspectives of both participants and farm owners. The factors were grouped into economic, social, health, and legal categories. Differences were observed between participants and owners in their perceptions of the benefits and barriers associated with such facilities. Owners primarily emphasize economic and social benefits, while participants highlight social and health-related benefits. It is concerning that both groups identify legal factors as barriers to the development of care farms. Therefore, it is recommended to develop specific legal regulations and define the role of care farms within the social care system. Additionally, new long-term projects should be designed to address the needs of both direct beneficiaries and their caregivers (e.g., extending daily care beyond 8 hours could facilitate the professional activation of caregivers). / Synopsis. W związku zachodzącymi zmianami na wsi rolnicy stają przed koniecznością dywersyfikacji swojej działalności. Jednym z rozwiązań może być założenie gospodarstwa opiekuńczego. Celem artykułu jest wskazanie korzyści i barier funkcjonowania gospodarstw opiekuńczych w Polsce. Na podstawie literatury przedmiotu, wywiadów eksperckich i zebranych wypowiedzi uczestników projektu „Samodzielnie (nie samemu) – wspieranie osób z niepełnosprawnością w powiecie tucholskim”, zebrano czynniki prorozwojowe oraz bariery funkcjonowania gospodarstw opiekuńczych z punktu widzenia ich uczestników oraz właścicieli. Czynniki zostały pogrupowane w kategorie: ekonomiczne, społeczne, zdrowotne i prawne. Pomiędzy uczestnikami a właścicielami wystąpiły różnice w zakresie postrzegania korzyści i barier w zakresie funkcjonowania tego typu placówek. Właściciele wskazują przede wszystkim korzyści ekonomiczne i społeczne, uczestnicy – społeczne i zdrowotne. Niepokojący jest fakt, że obie grupy wskazują oznaczają czynniki prawne jako bariery rozwoju gospodarstw opiekuńczych. W związku z tym rekomenduje się konieczność wypracowania konkretnych przepisów prawnych, wskazania miejsca gospodarstw opiekuńczych w systemie opieki społecznej. Ponadto winno się przygotować nowe, długoterminowe projekty uwzgledniające potrzeby beneficjentów bezpośrednich, a także ich opiekunów (np. wydłużenie czasu dobowej opieki ponad 8 godzin mogłoby umożliwić ich aktywizację zawodową).