Rekindling the Flame: Zoroastrianism in Iraqi Kurdistan

This article examines the emergence of Zoroastrianism in the Kurdistan Region of Iraq since 2015 as a new religion inspired by Kurdish nationalism, feminism, ecologism and humanism. The author argues that the emergence of Zoroastrianism at this particular time is due to a combination of the rise of the Islamic State in Iraq and the Levant in 2014, legislative change and the importance some Kurdish nationalists historically attached to Zoroastrianism as the suggested original religion of the Kurds. The article outlines the historical context of Zoroastrianism in Kurdistan, and then explores the origins, beliefs and organisational structure of Kurdish Zoroastrianism. Also discussed are the legislative changes enabling the rise of the movement since 2015.This study draws on interviews with Kurdish Zoroastrian leaders as well as with representatives from the World Zoroastrian Organization, the Kurdistan Regional Government’s Ministry of Endowments and Religious Affairs and the Alliance of Iraqi Minorities. Abstract in Kurmanji: Ji nû ve pêxistina agir: Baweriya Zerduştî li Kurdistana Iraqê Ev gotar, li ser peydabûna Zerduştiyê li Herêma Kurdistanê ya Iraqê hûr dibe, ku ji 2015an vir ve wek dînekî nû yê ji netewegeriya kurd, femînîzm, ekolojîzm û humanîzmê îlham wergirtî tê dîtin. Nivîskar îddia dike ku peydabûna Zerduştiyê ya bi taybetî wê demê ji ber hejmareke sedeman e: di 2014an de peydabûn û xurtbûna Dewleta Îslamî li Iraqê û Levantê, guherîna qanûnî û girîngiya nêrîna hin netewegerên kurd ku ji aliyê dîrokî Zerduştiyê wek dînê resen ê kurdan dibînin. Gotar, çarçoveya dîrokî ya Zerduştiyê li Kurdistanê bi kurtî rave dike û paşê li kok, bawerî û avahiya rêxistinî ya Zerduştiya kurdî dikole. Ji hêleke din, nîqaş dike ku guherînên hiqûqî ji 2015an vir ve rê li ber xurtbûna tevgerê vekiriye. Ev xebat xwe dispêre hevpeyvînên bi rêberên Zerduştiyên kurd re ligel hin şandeyên ji Rêxistina Zerduştiyan a Cîhanê, Wezareta Bexş û Karên Dînî ya Hikumeta Herêma Kurdistanê û Hevpeymaniya Kêmîneyên Iraqê. Abstract in Sorani: Geşandinewey agireke: Zerdeştêtî le Kurdistanî Êraqda Em babete timaşay rewşî wediyarkewtinî Zerdeştêtî dekat le Kurdistanî Êraqda, le sall 2010da wek ayînêkî nwê debînrêt ke le netewegerîy kurdî, fêmênîzm, jîngeparêzî û mirovparêzî îlham werdegirêt. Nûser bangeşey ewe dekat ke derkewtinî Zerdeştêtî lem kateda ke Dewlletî Îslamî Da'îş le Şam û Êraq le 2013 ser helldeda û be yasa rêgey pê dedirêt, şitêkî giringe bo gerranewey kurd bo ayînî neteweyî xoy wek ewey ke hendêk kurdî neteweperist basî deken. Babeteke rîşey mêjûyî Zerdeştêtî le Kurdistan nîşan dedat, herwaş rîşey bawerr û binaẍey damezrawey Zerdeştêtî dedate ber roşnayî. Dîsan guftugoy gorranî yasa lew bareyewe bote hoyî derkewtinî em ayîne le 2015da. Em babete legell serok û bawerrdaranî Zerdeştîy le Kurdistan û damezrawey Zerdeştîyanî cîhanî û legell wezaretî karubarî ayînî le ḧukumetî herêmî Kurdistan û damezrawey kemînekanî Êraqda çawpêkewtinî encam dawe. Abstract in Zazaki: Newe ra geşkerdişê adirî: Kurdîstanê Îraqî de zerduştîye Na meqale qayîtê zerduştîye kena ke sey bawerîya newîye serra 2015î ra nat Herêmê Kurdîstanî yê Îraqî de vejîyaye û hetê neteweperwerîya kurdan, femînîzm, dorûverperwerîye û merdimperwerîye ra îlham girewt. Nuştox musneno ke vejîyayîşê zerduştî yê ê demî çend sebeban ra qewimîya: hêzdarbîyayîşê DAÎŞ yê serra 2014î, vurîyayîşê qanûnî û tayê neteweperwerê kurdan ê ke tarîx de giranî daye zerduştîye ser ke aye sey dînê kurdan o eslî pêşnîyaz bikerê. Na meqale xulasaya kontekstê tarîxî yê zerduştîya Kurdîstanî dana û dima esl, bawerî û awanîya rêxistinan yê zerduştîya kurdan ser o cigêrayîş kena. Ser o kî vurîyayîşê qanûnî munaqeşe benê. Nê vurîyayîşî serra 2015î ra nat vejîyayîşê tevger kerd mumkîn. No cigêrayîş roportajanê bi serekanê kurdan ê zerduştîye û bi temsîlkaranê Rêxistina Zerduştîyan a Dinya, Wezaretê Ewqaf û Kar û Barê Dînî yê hukmatê Herêmê Kurdîstanî û Yewîya Eqalîyetanê Îraqî esas gêno.