1934 Trakya Olaylarını Dönemin Basınından Çerçeveleme Yöntemi ile Yeniden Okumak

Bu çalışma 1934 Trakya Olaylarının dönemin gazete haberlerine aktarılmasının tarihsel okunması üzerinedir. Ulus-devlet inşası sürecinde Türkleştirme politikalarının bir sonucu olarak tek dilli bir topluma geçiş politikası kapsamında 14 Haziran 1934’te 2510 sayılı İskân Kanunu kabul edilmiştir. Bu Kanun’dan beklenen sonuç, iki farklı bölgede yoğunlaşmış; ancak Türk kültüründen uzak nüfusun, Türklerin sayıca fazla olduğu bölgelere göç etmelerinin sağlanması şeklinde kurgulanmıştır. Türk hükûmeti tarafından bu dönemde güvenlik açığı olarak görülen Trakya ile Doğu ve Güneydoğu Anadolu bölgeleri sınır hatlarında olası tehditleri bertaraf etmek için bu alanların kırılgan nüfus yapısı üzerinde güçlendirme çalışmaları yapılmaya başlanmıştır. 21 Haziran’da öncelikle Çanakkale’de başlayan olaylar, hemen sonrasında neredeyse eş zamanlı olarak Keşan, Uzunköprü, Kırklareli, Lüleburgaz, Babaeski ve Edirne’de devam etmiştir. Çanakkale ve Keşan’da ikamet eden 40’a yakın Yahudi ailesi bulundukları yerleri bir gün içerisinde apar topar terk etmek mecburiyetinde bırakılmıştır. Sadece Uzunköprülü Yahudiler üç günlük bir ek süre istemişler ve bu zaman zarfında da sahip oldukları menkul/gayrimenkulleri ellerinden çıkarmaya çalışmışlardır. Olaylarla ilgili olarak İsmet Paşa 5 Temmuz günü Meclis’te yaptığı konuşmasında, Trakya’da yerleşik bazı Yahudi vatandaşların şikâyetlerinin kendilerine ulaştığı, yerelde düzenlenen tertiplerle bu vatandaşların göç etmek zorunda bırakıldıkları, Türkiye’deki her ferdin devletin korumasında eşit hakkı olduğu, antisemitizmin Türkiye zihniyeti olmadığı, bazen dışarıdan bu tip girişimler olsa dahi hemen engellendiği, buna benzer olaylara asla müsaade edilemeyeceği, sorumluların mahkemelere sevk edildiği ve cezalandırılacakları meyanında bir konuşma yapmıştır. Olaylar tamamen durduğunda yani 18 Temmuz 1934 tarihine kadar Trakya bölgesinde bulunan on üç bin Yahudi vatandaştan sekiz bini İstanbul’a göç etmiştir. Sonuçları itibarıyla çok kısa sürede binlerce insanın mağdur olmasına neden olan olayların hangi saiklerle ve hangi mecraların dahli ile gerçekleştiğinin ortaya konulması çalışmanın amacını ve önemini belirlemektedir. Araştırmada kültürel analiz bağlamında çerçeveleme yöntemi kullanılmıştır. Dönemin Akşam, Haber, Hakimiyeti Milliye ve Milliyet gazetelerinde meselenin çerçevelenme biçimi, seçilenleri ve öne çıkanları ile önemli olduğu kadar, elenenleri ve geride bırakılanları ile de incelenmeye değerdir. Sahada yaşanılanların abartıldığı iddiasıyla gerçeklerin saklanıldığı, tarihsel hafızadan anlaşmazlığın Osmanlı’ya uzandığı öne çıkmaktadır.