Suriyeli Sığınmacı Sorununun Bir Başka Boyutu: Suriye’de Bıraktıkları Hakların Korunması ve Mülkiyetlerinin İadesi

Mülkiyet hakkı temel insan haklarından kabul edilmektedir. Mülkiyet hakkına yönelik tehditlerin en yıkıcı durumlarından biri zorunlu göçte ortaya çıkmaktadır. Zorunlu göçmenlik, mültecilik ve sığınmacılık durumlarında geride bırakılan mülkiyetin korunması uluslararası hukukun temel sorunlarından biri olmakla beraber, korumanın zayıflığı oranında zorunlu yarattığı sosyal yıkımı derinleştiren bir etken olarak durmaya devam etmektedir. Kıbrıs ve Filistin’de karşılaşılan bu insan hakkı ihlal türü Suriyeli mülteciler ve sığınmacıların da karşısına çıkmaktadır. Suriyeli sığınmacılar sorunu, Suriye iç savaşıyla birlikte ortaya çıkmıştır. Yaşanan krizin ortaya çıkardığı en büyük sorunların başında yaşanan siyasi istikrarsızlık ve belirsizlik gelmektedir. Bu istikrarsız ortam, Suriye’ye komşu olan ve göçmen kabul etmek zorunda kalarak müdahil olan Türkiye’yi doğrudan ve dolaylı olarak birçok sorunla baş başa bırakmıştır. Ülkedeki savaş, milyonlarca Suriyelinin Türkiye ve diğer ülkelere sığınmasına neden olmuştur. Kayıt altına alınabilen 2 milyon 800 bin geçici koruma statüsündeki sığınmacı dışında, kayıt dışı rakamın 4 milyona yaklaştığı tahmin edilmektedir. Sığınmacıların hakları genel olarak ülkemizde ve başka ülkelerde, sığınmacı olarak sahip olmaları gereken haklar bağlamında ele alınmaktadır. Savaşın bitirilmesi ve ülkelerine dönüşün sağlanması nihai amaç ve çözüm olarak gösterilmekle beraber, bu sürece en fazla etki edecek konulardan biri olan, sığınmacıların Suriye’de bıraktıkları mülkiyetleri korunması konusu göz ardı edilmektedir. Sadece geri dönenlerin değil, kalanların da yaşamlarına etkili olacak bu insan hakları alanının önemi açıktır. Bu alanda ilerlememe sağlanamaması durumunda geri dönüşe yönelik politikaların başarısızlığı bir yana ileri zamanlarda karşılaşılacak hakların ve mülkiyetlerin iadesi sorunu ortaya çıkacaktır. Bu bağlamda Suriyelilerin ülkelerinde bıraktıkları haklarının korunması ve mülkiyetlerinin iadesinin talep edilebilirliğini sağlayacak belge ve mekanizmaların belirlenmesi büyük önem taşımaktadır.