İtici ve çekici faktörler bağlamında iç göç: Gaye Hiçyılmaz'dan Fırtınaya Karşı[Internal migration in the context of pushing and pulling factors: Fırtınaya Karşı by Gaye Hiçyilmaz]

Göç, toplumbilimsel açıdan, insanların ekonomik, toplumsal ve siyasal nedenlerle, bulundukları uzamdan geçici ya da sürekli olarak başka bir uzama yerleşmeleri olarak tanımlanır. “Uzamın”, “işin” ve “toplumsal ilişkilerin” değişmesi gibi parametreler üzerine kurulur; iç ve dış göç olmak üzere ikiye ayrılır. Ülkemizin iç ve dış göç gerçeği yazında da sıklıkla ele alınır. Bu bağlamda Gaye Hiçyılmaz, ülkemizin iç göç gerçeğini ele aldığı Fırtınaya Karşı adlı yapıtında, kırdan kente büyük umutlarla “gönüllü” ya da “zorunlu göç” eden ailelerin yaşadığı düş kırıklıklarını gündeme getirir. Bu çalışmada, Fırtınaya Karşı (Hiçyılmaz, 1992, s. 53), göç kuramcıları arasında yerini alan Everett S. Lee’nin “itme-çekme modeli”ne göre değerlendirilmiştir. “İtici”/olumsuz (-) ve “çekici”/olumlu (+) faktörleri kapsayan modele göre, insanlar yaşadıkları uzamdan bir takım “itici faktörler”den dolayı ayrılarak, kendilerini “çekici faktörler”in beklediğine inandıkları başka uzamlara göç ederler. Birbirinden farklı olan bu faktörler, bireylerin beklentileriyle yakından ilgilidir. Göçün ardından, psikolojik uyum sorunu yaşanır ve beraberinde “bütünleşme”, “ayrışma”, “marjinelleşme” ve “asimilasyon” kavramlarını getiren “kültürlenme” süreci başlar. Kırdan kente göç üzerine kurulan roman boyunca okur, “kır insanının” kendisine nasıl yabancılaştığına, ne yaparsa yapsın kentle gerçek anlamda asla bütünleşemediğine ve hep iki uzam arasında yani “araf”ta kaldığına tanık olur. Romanı büyükbabanın söylediği atasözüyle özetlemek olasıdır: “Güzel tüyler takınmakla tavus kuşu olunmaz”.