Genişletilmiş Bilincin Olanağı Üzerine[On The Possibility of Extended Consciousness]

Bu çalışmada, genişletilmiş zihnin olası olup olmadığı araştırılmaktadır. Bunu yaparken hem genişletilmiş zihin tezine hem de genişletilmiş bilinç tezine değinilmektedir. Genişletilmiş zihin tezinin ele alınmasının nedeni, genişletilmiş zihin tezi ile olan yakın ilişkisidir. İlk bölüm, dolayısıyla, genişletilmiş zihin tezini ele alırken, özellikle “denklik ilkesi”nin, bazı düşünce deneyleri ve bu deneylerin tez ile olan alakalarının ve “algı-eylem” bağlılığının üzerinde durmaktadır. İkinci bölümde ise Andy Clark’ın genişletilmiş zihin tezine karşı çıkışları, Victor Loughlin’in ve Karina Vold’un tezi destekleyen önerilerine de odaklanarak ele alınmaktadır. Öyle görünmektedir ki, Andy Clark ve paralel olarak da David Chalmers tarafından bilinç süreçlerinin hızı baz alınarak yapılan öneriler, Vold’un da dediği gibi, yanlıştır. Loughlin ve Vold’un argümanları ve düşünce deneyleri ışığında denebilir ki, genişletilmiş zihin tezi artık daha olası görünmektedir. David Chalmers tarafından “direktlik” üzerinden bilincin içselliğini destekleyen bir argüman geliştirilmiş olsa da, hâlâ, Chalmers’ın da kabul ettiği üzere, bu tür bir direktlik için yeter koşullar belirlenmiş değildir. Bu makalenin amacı, söz konusu tartışmaları eleştirel bir bakış açısı ile ele alarak Türkçe literatüre katkıda bulunmaktır.