Neoliberalleşme Bağlamında Sosyal Hizmet Alanında Bürokratikleşen Bilimsel Bilgi Üretimi: Yüksek Lisans Araştırmalarının İncelenmesi

Bu araştırma Türkiye’de yükseköğretimin neoliberal dönüşümü bağlamında sosyal hizmet alanındaki bilimsel bilgi üretimini mesleki ve akademik uzmanlaşmanın ilk adımı olan yüksek lisans tezleri üzerinden incelemektedir. Türkiye’de sosyal hizmet alanının üniversitelerde yaygınlaştığı 2005-2020 yılları arasındaki döneme odaklanarak, bu alanda yüksek lisans seviyesinde yapılan araştırmaların sayıları, konuları, kullanılan yöntemler ve ele alınan vakalar nelerdir ve bunlar nasıl değişime uğramaktadır sorularını yöneltmektedir. Bu amaçla, belirlenen dönem içerisinde sosyal hizmet, sosyal hizmetler ve sosyal hizmet politikaları ve yönetimi anabilim dallarında yayınlanmış ve erişime açık toplam 674 yüksek lisans tezinin özetleri ve tam metinleri döküman incelemesi yöntemiyle analiz edilmiştir. İncelenen dönemde yüksek lisans program sayılarının artışıyla beraber yayınlanan tez sayısının 2016 yılından sonra hızla arttığı, bu artışın araştırılan konular ve kullanılan yöntemler açısından çeşitlilik getirdiği gözlenmiştir. Araştırmanın bulguları bu niceliksel artışın niteliksel bir ilerlemeyi beraberinde getirmediğini göstermektedir. İncelenen tezlerin çoğunluğunun evren ve örnekleme tekniklerinin doğru belirlenmesi gibi bilimsel bilginin temel yöntemsel gerekliliklerini sağlayamadığı, Ankara ve İstanbul gibi merkez bölgeleri konu alarak ulusal ölçekle sınırlı kaldığı ve verilerin toplandığı mikro bağlamlar ve konu çeşitliliğiyle ayrıştıkları görülmüştür. Bu anlamda sosyal hizmet alanında yüksek lisans seviyesinde bilgi üretimi bir yandan bilimsel bilginin temellerinden uzaklaşarak yaygınlaşmakta öteki yandan kısıtlı kapsam ve standartlaşmış tez yazım süreçleriyle bürokratikleşerek seri üretimden çıkmış izlenimi vermektedir.