Politik Interregnum Zamanlarında Yaşamak: Bauman Düşüncesinde İdeal Bir Tip Olarak Retrotopia ya da Nostalji

Bu çalışma, çağdaş toplumdaki sosyal ve politik dönüşüme ilişkin analizleriyle tanınan eleştirel düşünür Zygmunt Bauman’ın retrotopia kavramı ve bu kavramın kuramsal boyutlarını ortaya koyma amacını taşımaktadır. Bauman, tüm çalışmalarında toplumsal bir gelecek vaadi olan “ütopya” kavramını merkeze almış olsa da, “retrotopia” adındaki son çalışmasında geleceğe dair kolektif ve politik umutlarını yitiren akışkan (geç) modern toplumların değişim sancılarını konu edinmektedir. Kavramın işaret ettiği toplumsal değişimin kökeninde, günümüz toplumlarında politika (devlet) ve iktidar kavramlarının birbirinden ayrılmış olduğu iddiası yer almaktadır. Tartışmanın kapsamı, Bauman’ın kendi kuramsal katkıları ve çağdaş politik ve toplumsal süreçlere dair analizleri bağlamında ele alınacaktır. Çalışma, Bauman’ın retrotopia kavramının mevcut politik ve kültürel değişimleri anlamlandırmada ideal bir tip ya da kavramsal bir izlek olarak kullanılabileceği önerisini sunmaktadır. Retrotopia bu nedenle mevcut toplumun gündelik deneyimlerini görünür ve daha anlaşılır kılan bir model veya gerçekliği analiz etmeye yarayan bir araç olarak okunabilir. Ayrıca retrotopik düşüncelerin, farklı tarihsel yörüngelere eğilimli olsalar da, “şimdiki” zamanın üstesinden gelme konusunda, paradoksal bir biçimde ütopyacı idealler ile benzer bir çaba içinde oldukları düşünülmektedir. Çalışmada çağdaş politik ve sosyal olayların analiz edilmesinde başvurulabilecek bir kuramsal izlek hakkında, betimleyici ve yorumlayıcı bir yöntem kullanılmıştır.