Kapitalist Devleti Anlamak: Poulantzas Üzerine Kuramsal Bir İnceleme

Nicos Poulantzas, kapitalist devleti anlamaya yönelik kayda değer bir mesai harcayan Marksist düşünürlerden biridir. Marx’ın ‘Kapital’ eserini ‘ekonomik bölge teorisi’olarak okuyan Poulantzas, aynı kuramsal düzlemde analizini siyasi bölge için çözümleme gayretindedir. Başka bir ifadeyle, Marx’ın, kapitalizmin ekonomik bölgesini analiz ettiğine dair yorumu sonucunda teorideki boşluğu siyasi bölge teorisiyle tamamlar. 1968- 1978 yılları arasına sığdırdığı yapıtlar sırasıyla Siyasi İktidar ve Toplumsal Sınıflar, Faşizm ve Diktatörlük, Çağdaş Kapitalizmde Sınıflar, Diktatörlüğün Krizi ve son olarak Devlet, İktidar ve Sosyalizm’ dir. Bu eserlere aracılığıyla Poulantzas’ın teorik ve siyasi pozisyonundaki dönüşümünü gözlemlemek mümkündür. Proletarya diktatörlüğünü reddedip demokrasi içerisinde mevcut devleti dönüştürmeyi hedefleyen Avro-Komünizmi’nin de etkisiyle bir devlet teorisi geliştirme fikri zaman içinde yapıların, bölgelerin ve düzeylerin ötesine geçmesine -ve hatta reddine- ve bir ilişki olarak devleti kavramsallaştırmasına yol açar. Bu durum teorik ve kavramsal dili ağır olan Poulantzas’ın, Bob Jessop’ın deyimiyle, karmaşık çalışmaları içinde tek bir devlet teorisini içermediğinin kanıtı niteliğindedir. Bu doğrultuda makale, Poulantzas’ın eserlerinden hareket ederek teorik soyutlamaları ve teorideki değişimi analiz etmeyi ve Poulantzas’a yöneltilen eleştirileri ele almayı amaçlamaktadır.