Tarım İşletmesi Yöneticilerinin Yapay Zekaya Yönelik Metaforik Algıları

Bu çalışma, tarım işletmesi sahiplerinin yapay zekaya (YZ) yönelik algılarını metaforlar aracılığıyla ortaya koymayı amaçlayan nitel bir araştırmadır. Fenomenolojik araştırma yaklaşımına dayanan çalışmada, Kırşehir ili merkezde yaşayan 64 tarım işletmesi yöneticisine “Yapay zekayı bir makine ya da alete benzetsen neye benzetirsin? Neden?” sorusu yöneltilmiş; elde edilen yanıtlar içerik analizi yöntemiyle kodlanarak değerlendirilmiştir. Katılımcıların ifadelerinden elde edilen temalar, dokuz ana başlık altında toplanmıştır: Bilgisayar, Robot, İsviçre Çakısı, Beyin / İnsan Beyni, Mutfak Robotu / Mikser, Anahtar, Diğer Teknolojik Araçlar, Soyut / Genel Makina ve Fantastik / Sembolik Metaforlar. Çalışmanın bulguları, katılımcıların yapay zekayı çoğunlukla çok işlevli ve faydalı bir teknoloji olarak algıladığını; ancak aynı zamanda onun sınırlılıkları ve potansiyel riskleri olduğuna dair değerlendirmelerde bulunduğunu göstermektedir. YZ; bilgiye erişim kapasitesi yüksek bir sistem, insan benzeri işlevler yerine getiren yardımcı bir varlık ya da günlük yaşamın içine entegre olabilecek çok yönlü bir araç olarak tanımlanmıştır. Bu bağlamda metaforlar, soyut kavramları somutlaştırma, bireylerin duygusal ve bilişsel yaklaşımlarını anlama açısından önemli bir yöntem olarak öne çıkmıştır. Araştırmanın sonuçları, yapay zekaya dair farkındalık oluşturma, politika geliştirme süreçlerinde metaforların etkili bir analiz aracı olarak kullanılabileceğini göstermektedir. Aynı zamanda, katılımcıların YZ ile ilgili yaşadıkları beklentiler, kaygılar ve deneyimler üzerinden tarım işletmesi yöneticilerinin toplumsal algısının nasıl şekillendiği de ortaya konmuştur.