Rola usług rynkowych w procesach rozwojowych gospodarki Polski

Celem artykułu jest weryfikacja hipotezy, że usługi rynkowe odgrywały, obok przemysłu, kluczową rolę w procesach rozwojowych gospodarki Polski w latach 1995-2012. Cel ten zrealizowano poprzez uszczegółowioną, wielowątkową analizę empiryczną, pozwalającą odpowiedzieć na pytania badawcze związane z rolą obserwowanej w Polsce zmiany strukturalnej oraz zmian cen względnych w objaśnianiu dynamiki wzrostu gospodarczego, a także zachowaniem przemysłu i usług w cyklu koniunkturalnym oraz zróżnicowaniem wewnętrznym usług rynkowych. Wyniki analiz makroekonomicznych oparto na danych z rachunków narodowych z lat 1995–2012. Ponadto opierając się na danych jednostkowych na poziomie firm z lat 2005–2012, przeanalizowano różnice pomiędzy poszczególnymi branżami usługowymi pod względem poziomu oraz dynamiki produktywności pracy i zatrudnienia. Uzyskane wyniki są następujące. W latach 1995–2012 obserwowano w Polsce systematyczny wzrost udziału usług rynkowych w zatrudnieniu. Równocześnie jednak produktywność pracy oraz całkowita produktywność czynników (TFP) rosły wolniej w tym sektorze w porównaniu z sektorem przemysłowym, w związku z relatywnie szybszym postępem technologicznym w przemyśle. Systematycznie spadała też cena względna dóbr przemysłowych w porównaniu z usługami. Zmienność zatrudnienia i wartości dodanej w cyklu koniunkturalnym była natomiast wyraźnie mniejsza w usługach rynkowych. Na tle wysokiej heterogeniczności firm w ramach poszczególnych branż, nie stwierdzono istotnie różnej dynamiki rozwojowej usług eksportointensywnych, relatywnie kapitałochłonnych, skierowanych do biznesu (B2B), ani usług opartych na wiedzy. Z uzyskanych wyników wyprowadzono prognozę, że gospodarka polska będzie w przyszłości wskutek zwiększającej się roli usług rynkowych rosnąć nieco wolniej, ale stabilniej niż dotychczas.