Land Management of the Areas of High Landscape Values: An Economic Model

Artykuł przedstawia wybrane rezultaty pracy Planowanie przestrzeni o wysokichwalorach krajobrazowych przy użyciu cyfrowych analiz terenu wraz z ocenaekonomiczną (kierownik dr Paweł Ozimek, Politechnika Krakowska). W codziennymżyciu zwykle na krajobraz nie zwracamy uwagi. Ale dla osób zajmujących sięplanowaniem przestrzennym, geografią, środowiskiem naturalnym i dobrami kulturyważność i wartość krajobrazu jest tezą nie wymagającą dowodu. Pierwszą częśćartykułu poświęcono zagadnieniu cech krajobrazu, które decydują o jego wartości.Także - czy są to te cechy krajobrazu, które chcemy chronić oraz jak możemy ocenićwartość krajobrazu. Kolejna część to analiza gospodarczych podstaw rozwoju.W odniesieniu do przestrzeni istotnym elementem jest ocena przydatnościposzczególnych terenów dla rozwoju funkcji użytkowych. W konsekwencji określenieograniczeń wynikających z ochrony krajobrazu oraz wskazanie obszarów, na którychograniczenia te występują. Drugim elementem jest określenie potrzeb terenowychzwiązanych z bytowymi i ekonomicznymi potrzebami ludności. Tak opracowany ogólnybilans potrzeb i możliwości służy za punkt wyjścia do określenia polityki rozwojui programów działania. Programy winny zawierać lokalizację przedsięwzięć i inwestycjiw przestrzeni oraz odpowiednią ich koordynację w czasie. Ze względu na złożonośćpreferowaną metodą poszukiwania możliwie najlepszego rozwiązania jest analizawariantów. Pogodzenie indywidualnego (prawo własności), społecznegoi ekonomicznego użytkowania przestrzeni z ochroną jej walorów środowiskowychi kulturowych może być trudne lub wręcz niemożliwe. Konieczne są więc mechanizmyrekompensujące straty zarówno w sprawach indywidualnych, jak i w kontekście rozwojulokalnego, regionalnego czy krajowego. Wybór wariantu rozwoju opiera się nabilansowaniu kosztów i korzyści zależnych od wielkości chronionego i niechronionegoobszaru.Podsumowaniem artykułu jest próba odpowiedzi na pytanie, czy krajobrazi walory krajobrazu ocaleją dzięki swojej ekonomicznej wartości oraz jakie instrumentywinno się wdrożyć w celu wykorzystania mechanizmów ekonomicznych do jego ochrony.