Göçmen edebiyatında din ve kimlik yansımaları -Fakir Baykurt’un Yarım Ekmek Romanında Din ve Gelenek[Religion and identity reflections in literature of immigrant: Religion and Tradition in Fakir Baykurt’s novel Yarım Ekmek]

Yarım aşırı aşan bir geçmişe sahip Almanya’ya göç olgusu beraberinde önemli bir edebi birikimi (Migrantenliteratur) de getirmiştir. Farklı adlandırmalar ile anılan bu edebi birikim, kendi içinde de farklı renkleri de barındıran bir özelliğe sahiptir. Edebi yazını besleyen en önemli kaynaklardan biri toplumdur. Yazarın içinde yaşadığı toplumsal yapı ve problemler üstü kapalı veya açık bir şekilde onun yazılarına yansımaktadır. Bu bağlamda araştırma, 50’li yaşlarında Almanya’ya giden ve ömrünün sonuna kadar orada yaşayan, birçok edebi ve düşünsel çalışması ile Türk edebiyatında önemli bir isim olan Fakir Baykurt’un “Koca Ren” ve Yüksek Fırınlar” adlı romanları ile birlikte Duisburg Üçlemesi’nin son kitabı olan “Yarım Ekmek” romanında ele aldığı konu ve roman kahramanları üzerinden din ve gelenek olgusu sosyolojik bir yaklaşımla ele alınmaktadır. Toplumcu-gerçekçi çizgide yer alan yazarın, uzun yıllar yaşadığı Türkiye’deki siyasi ve ideolojik geçmişi bu romanda kullandığı dil ve kurguladığı kahramanlarda kendini göstermektedir. Romanda Almanya’nın Duisburg şehrinde yaşayan Türklerin yeni kültürel ortamda yaşadıkları çatışma, kültürel şok, arada kalmışlık, iki kültürlülük temaları ön plandadır. Yazar romanda sadece Almanya’daki Türkleri ele almamakta, aynı zamanda Türkiye ile hatta başka ülkeler ile de ilişkilendirmeler yaparak bireysel ve toplumsal konuları ele almaktadır. Araştırmada, romanda yer alan dini ve geleneksel unsurlar sosyolojik olarak analiz edilmiştir. Genel anlamda bir göç romanı olma özelliği yanında Yarım Ekmek romanında dini, siyasi ve ideolojik birçok yorum ve tartışma söz konusudur. Romandaki bu veriler, inanç, ritüel, siyaset ve toplumsal boyutlarda kategorize edilerek ele alınmıştır.