Sonuçsuz tespit girişimleri ve yetersiz cezalar kartelleri zayıflatacağına güçlendirebilir

Kartellerin tespitine yönelik olarak başlatılan ancak kesin bir sonuca ulaşamayan çabalar aksine kartelin güçlenmesine yolaçabilir. Varlığı kesin olarak saptanan karteller yasanın elverdiği en ağır şekilde cezalandırılmalıdır. Kartel uygulamalarında görülebilecek yetersiz cezalar ve “boş sözler” de yine kartelin güçlenmesi sonucunu doğurabilecektir. Kartele katılan bir firma diğer katılımcıların kartel anlaşmasına uyup uymadıklarını kesinlikli olarak gözlemleyemediği zaman, bu konudaki öncel kanısına bakarak hareket etmeyi seçebilir. Kısaca belirtmek gerekirse, kartel üyeleri arasında varolan öncel güvensizlik kartelin etkisizleşme olasılığını güçlendirir. Bir rekabet otoritesinin başlatabileceği bir kartel soruşturması, kartel üyelerinin anlaşmadan ciddi bir sapma olmadığına ilişkin kanılarını da güçlendirebilir. Bu etki ancak yeterince ağır cezalar ile dengelenebilir. Yeterince yüksek bir cezanın takip etmediği bir kartel saptaması sadece karteli güçlendiren dışsal bir mekanizma işlevi görecektir. Hatta, kartel üyeleri aynı amaca yönelik daha etkin bir mekanizma bulmakta zorlanacaktır. Bu türden bir rekabet uygulamasının sonucu olarak rekabet otoritesinin yegane işlevleri, kartellerin oluşumu ile sürdürülebilirliğinin kolaylaştırılması ve kartel anlaşmalarının etkili, etkin ve masrafsız bir şekilde yürütülmesinin sağlanması olmaya indirgenebilecektir. Türkiye’deki çimento karteli bu teorik argümanların gerçek hayattaki olası bir örneği olarak incelenmekte; mağduriyete uğramış alıcıların veya satıcıların kartel üyelerine karşı mahkemelerde zarar davası açabilmelerinin sağlanması ve teşviki yoluyla, Rekabet Kurumu’nun kartelleri engellemeye yönelik uygulamalarının caydırıcılığının arttırılabileceği savunulmaktadır