Decentralisatie van het Sociaal Overleg

In de jaren 2007-2008 zijn de loonkosten in België sneller gestegen dan in de buurlanden met tot gevolg een dalende competitiviteit van Belgische ondernemingen. De regering Michel I heeft de ambitie uitgesproken om de competitiviteit van de Belgische ondernemingen te herstellen door de lasten op arbeid te verlagen. In deze studie beargumenteren we dat naast een verlaging van de lasten op arbeid ook een herziening van het sociaal overleg zich opdringt. Het huidige sociaal overleg in België wordt gekenmerkt door een zeer sterk sectorale focus waarbij loononderhandelingen worden gevoerd binnen de paritaire comités. We stellen vast dat er een aanzienlijke mismatch bestaat tussen paritaire comités en de snel veranderende economische structuren waardoor een eerlijk “level-playing-field” voor ondernemingen in toenemende mate ontbreekt. Ondernemingen die actief zijn in dezelfde productmarkten en sectoren maar onder verschillende paritaire comités vallen, beconcurreren elkaar immers op basis van verschillende loonafspraken. Het is duidelijk dat dergelijke mismatch zwaar kan doorwegen op de concurrentiekracht of competitiviteit van ondernemingen. Onze regressieanalyses tonen verder aan dat een hogere decentralisatie van de loonvorming op niveau van paritaire comités gepaard gaat met gemiddeld hogere loonkosten van ondernemingen die echter meer dan gecompenseerd worden door een hogere productiviteit en dus samengaat met een gemiddeld hogere competitiviteit van ondernemingen. We besluiten dat de competitiviteit van Belgische ondernemingen gebaat zou zijn bij meer ruimte voor loonoverleg op ondernemingsniveau. Samengevat, geven de resultaten van de studie aan dat een herziening van het (sectoraal) sociaal overleg met meer ruimte voor loonafspraken op ondernemingsniveau zich opdringt. Dit kan de competitiviteit van de Belgische economie ten goede kan komen.